Hallberg-Rassy, X Yachts, Arcona, Nimbus Boat başta olmak üzere dünya çapında ünlü yelkenlilere ve motor yatlara hayat veren İsveç, mavi kültürün eksiksiz yaşandığı bir ülke. Sarı lacivert bayrağı ve bizim kuşağın efsaneleri ABBA ve Volvo otomobilleri ile ünlü bu diyar, sadece mavi ticaret alanında değil deniz sporlarında da farklı konuma sahip. Yeri gelmişken İsveç’in küresel deniz ekonomisinde sahip olduğu yeri kısaca anlatmam gerekiyor. Örneğin, dünyanın en büyük Ro-Ro filolarından birine sahip. Euronav ve Stena Line gibi dev denizcilik şirketleriyle tanker ve feribot taşımacılığı alanlarında dünya liginin yıldızlar karmasına kaptanlık yapıyor.
Bunlar tesadüf değil! Çünkü Baltık Denizi’nin kıyısında inci gibi parlayan İsveç, tarih boyunca deniz ticareti ve gemi inşa sanayi ile daima dikkat çekti. Nitekim günümüzde de ihracatının büyük kısmını deniz yoluyla gerçekleştiriyor. Özellikle de otomotiv, çelik ve orman ürünlerinde durum böyle. Dahası var… Bildiğim kadarıyla İskandinavya’nın en büyük limanı sayılan Göteborg’a da ev sahipliği yapıyor. Bunun ne anlama geldiğini orayı adımlarken uzun uzun düşündüm. Gerçekten önemli bir imtiyaz. Onlar da bunun bilincinde. Deyim yerinde ise yaşamlarının her alanında mavi kültüre önem veriyorlar.
Bu düşüncelerle oturduğum kafede izlenimlerime ne başlık atabilirim diye zihin egzersizi yaparken aklıma ‘Baltık Denizi’nin bilge sultanı’ yazmak geldi. Çünkü… İsveç, bu tanımı hak ediyor. Neden mi? Maviliklerin onlara sunduğu zenginliğin ve bereketin bilincinde oldukları, özenle korudukları, her anlamda keyifle yaşadıkları ve oradan elde ettikleri zenginliği toplumlarına adilce pay ettikleri için! İsveç, bu bilinç sayesinde günümüzün gözde limanları sayılan Göteborg, Stockholm, Malmö, Helsinborg’a da gururla kucak açıyor. Ayrıca deniz taşımacılığından yat yapımına, denizcilik eğitiminden bu alanda gerçekleştirilen tüm sporlara kadar her alanda “Biz denizciyiz” diyor. Fazla söze gerek yok...
HEYECAN DALGASI
Söz spordan açılmışken bazı bilgiler paylaşmak istiyorum. İsveç’i abartmadığımı anlayacaksınız. Bu güzel ülkeyi enginlerde farklı kılan, öne çıkaran pek çok konu var. Örneğin, Gotland Runt… Resmi adıyla SSAN Round Gotland Race’den söz ediyorum. Bu yıl tahminen 5 Temmuz dolaylarında start alması bekleniyor. Geleneksel parkuru Sandhamn (Stockholm takımadaları) ile Visby (Gotland Adası’nın güneybatısındaki tarihi liman) rotası izlenerek başlangıç noktasına dönüş olan 350 millik yarışa ilgi duyanlar her geçen yıl artıyor. Bitiş süresi katılımcıların sahip oldukları teknelerin boylarına ve hava şartlarına göre değişen mavi coşku, 1 ile 4 gün arasında sürüyor. Türk yelkencilerinin dünya denizlerinde olduğu gibi orada da bayrak göstermesini diliyorum. Bugüne kadar Baltık Denizi’nin zorlu sularında Haluk Karagöz ve Ateş Çınar gibi usta isimler, çeşitli yarışlarda yer aldı. Ancak Gotland Race’ye katılan yelkencimize rastlamadım. İştirak eden oldu ise benimle iletişim kurmasını rica ediyorum. Öyküsünü ilginç bulacağıma eminim.
İsveç izlenimlerime devam edeyim... Kuzey’in güzel ülkesinde mavi kültür küçük yaşlardan itibaren öğretiliyor. Böylece vazgeçilmez bir yaşam değeri haline getiriliyor. Örneğin, her yıl ekseriyetle 21-26 Haziran arasında kutlanan Midsommar’da denizciliğe de mutlaka yer veriliyor. Adeta noel kadar özel kabul edilen bu şenlikte deyim yerinde ise ülkenin tüm renkleri coşkuyla sergileniyor. Ayrıca mavi bilinç eğitim alanının her aşamasında tartışmasız egemen kılınıyor.
GÖRKEMLİ GEÇMİŞ
Mavi tarihinde donanmasını çağa uygun olarak yeniden yaratan Kral Gustaf II Adolf’ten (1594-1632) Danimarka’ya karşı yedi yıl savaşlarında önemli zaferler kazanan Amiral Jacob Bagge’ye (1502-1577)… Dünya denizlerini dümen suyunda bırakan efsane Magnus Olsson’dan (1949-2013) ünlü yelkenci ve tekne tasarımcısı Pelle Peterson’a uzanan düzinelerce yıldız bulunan İsveç, tam anlamıyla denizcilik cenneti.
Bu yazımın kıssadan hissesine gelince… Türkiye de mavi zenginliği şahane bir ülke... Mustafa İhsan Denizaşan’dan Sadun Boro’ya, Haluk Karamanoğlu’ndan Özkan Gülkaynak’a, Ekrem İnözü’den Osman Atasoy’a kadar gurur duyduğumuz nice ustaya sahibiz. Onlar ülkemizin ay yıldız yürekli unutulmazları olarak mavi tarihimize anlam katan değerli isimler. Genç kuşaktan da önemli yelkencilerimiz var.
Ancak… Önemli olan ülkeyi yönetenlerin, yani siyaset kurumunun ve kamunun; denizciliği kadim kültür olarak sahiplenmesidir. Amatör denizcilerin kangren haline dönen kışlama, bağlama, çekme-atma, pis su kontrol çilesi, vergiler vb gibi temel sorunlarının acilen çözülmesi gerekiyor. Bunlar halledilir ise mavi başarı öykülerimiz daha da artar. Sizlere izlenimlerimi aktardığım kuzeyin siyah incisi İsveç, denizcilik konusunda güzel bir örnek. Norveç’i yazdım. Hafta okurları için sırada Danimarka var. Orayı da ülkeyi avucunun içi gibi bilen kuzenim usta kaptan Tayfun Erkul’un rehberliğinde yazacağım. Pruvanız neta, rüzgar kolayınıza olsun. Esen kalın.
