"Sessiz lüks" şık bir ifade olabilir, ancak Loro Piana örneği, bu söylemin ardında ne kadar büyük bir sessizliğin gizlendiğini gösteriyor. LVMH grubuna ait olan marka, Milano yakınlarındaki çinili atölyelerde çalışan göçmen işçilerin insanlık dışı şartlarda çalıştırılmasıyla gündeme geldi. Haftada 90 saate varan mesailer, saat başı 4 euro gibi düşük ücretler ve fabrikada yaşamak zorunda bırakılan işçiler... Mahkeme, doğrudan suç isnat etmese de, yetersiz denetim nedeniyle Loro Piana'yı yargı gözetimine alındı.
Tedarik zincirlerinin şeffaflığını vurgulayan markalar, denetim zaafiyetleriyle gerçekle yüzleşiyor. Loro Piana, "bir saatte" yapılan ve önceden haber verilen denetimlerle yetindiği için, üretimin gerçek yüzünden bihaber kaldı. Denetimden sorumlu bağımsız firmalar, zaman zaman kapasiteyi aşan raporlarla yanıltıcı bilgiler sunuyor. Bu durum yalnızca Loro Piana ile sınırlı değil; Dior, Armani ve Valentino gibi önde gelen markalar da benzer sistem sorunlarıyla karşı karşıya.
Dior, yüzyıllık mırasının arkasına sığınmadan, tedarik şirketlerini daha yakın izlemeye başladı ve yargı denetiminden erken çıkmayı başlardı. Ancak bu, denetim sisteminin tümden işlediği anlamına gelmiyor. Çoğu zaman tedarik zincirleri, kâğıt üzerindeki süreçlere sıkışıp gerçek denetimi sağlayamıyor. "Sürdürülebilir lüks" kavramının pazarlama stratejilerinin ötesine geçebilmesi için, eylem ve şeffaflık gerekiyor.
Yeni bir dönem mi?
Markalar artık yalnızca tasarımla değil, şeffaflıkla da rekabet etmek zorunda. Tüketiciler, moda ürünü tercih ederken "kim üretti, hangi koşullarda?" sorusunu sormalı. Ticari boykotlar, sosyal medya baskısı ve bilinçli tüketim davranışları bu dönüşümü besleyebilir. Gerçek lüks, yalnızca nadir hammaddede değil, insan emeğine saygıda gizli.
Loro Piana skandalı, lüks dünyasının kendi aynasına bakmasını sağladı. Etik değerleri yeniden tanımlamak için bir fırsat olan bu dönem, "sessiz lüks" söylemini yalnızca malzeme ve estetikle değil, eğitim, şeffaflık ve adaletle tanımlamak zorunda bırakacak gibi görünüyor. Lükste yeni değer, adil çalışma şartları ve denetimsel sorumlulukla ölçülecek.
